Sultan Dede
Sultan Dede Patnos ilçesinin dedeli nahiyesinde yaşadığı yöre halkı tarafından söylenilmektedir. Sultan Dedenin yaşadığı zaman dilimi kesin olarak bilinmemektedir. Bununla beraber sultan dedenin ya yavuz sultan selim ya da 4.murat zamanlarında yaşadığı tahmin edilmektedir.
Sultan dede kendi zamanında yöre halkı tarafından çok sevilen büyük bir âlim aynı zamanda keramet sahibi bir Allah dostu imiş. Sultan Dede hakkında sahip olunan bilgiler kesin bir kaynağa dayanmamaktadır. Sultan Dede hakkındaki bilgiler nesillerden nesillere sözlü olarak aktarılmıştır.Sultan Dedenin mezarı dedeli beldesinin mezarlığının tam ortasındadır. Aradan geçen zamana rağmen sultan dedenin mezarında herhangi bir tahribat olmamıştır. Etrafındaki bütün mezarlar belirginliğni yitirmelerine rağmen Sultan Dedenin mezarı ilk yapıldığı zaman gibi zamana meydan okumaktadır.
Anlatılan rivayetlerden birinde sultan dede; doğuya sefer yapan Yavuz Sultan Selim Han ve Osmanlı ordusu dedeli yöresinde geçerken onları yemeğe davet etmiştir. Yavuz Sultan Selim de kendisini davet eden saçı başı ağarmış bu ihtiyarı kırmamak için bu davete icabet etmiştir; ama herkesin kafasını karıştıran bir soru varmış; ihtiyar dede yalnız padişahı mı davet etmiş yoksa bütün orduyu mu davet etmiş. Sultan Dede açıklamış bütün orduyu davet ettiğini. Sultan Selim Handa bu davette icabet etmiş. Sultan Dede yemeği hazırladığı zaman ordudaki aşçılarda asker için yemek yapmaya koyulmuşlar. Sultan Dede yemeği hazırladığı zaman padişahla beraber orduyu da çağırmış. Aşçılar yemeği dağıtmaya geldiklerinde gülmeye başlamışlar; yemek iki veya üç küçük kapta hazırlandığını görünce.Sultan Dede yemeğin dağıtılmasını buyurmuş.Yemek önce padişaha ve vezirlere dağıtılmış bu sırada yemekte herhangi bir azalma gözlenmemiş. Yemek bütün orduya dağıtılmış ama yemekte herhangi bir azalma olmamış yemekler olduğu gibi duruyormuş.Bu olayı duyan Yavuz Sultan selim sultan dedenin büyük bir alim olduğunu anlamıştır. Bir rivayete göre sultan dede padişahla beraber sefere katılmış ve seferden sağ salim dönmüştür.
Bir rivayete göre sultan dede sefere katılmamıştır.Sultan Selim Han Sultan Dededen hayır dua isteyip dedeli yöresinden ayrılmıştır.Sultan Dede dedeli yöresinde vefat etmiştir ve orada defin edilmiştir. Dedeli beldesinde sultan dede cenazesinin yıkandığı yer beldenin büyükleri tarafından muhafaza edilmiş ve muhafaza edilmeye devam edilmektedir. O yer her türlü necis şeyden korunmaktadır. Yörenin büyükleri eskiyen ya da yırtılan Kur-an’i Kerimleri getirip Sultan Dedenin mezarına gömmektedirler. Yöre halkından bazıları bazı zamanlarda sultan dedenin mezarının geceleyin parladığını bir aydınlık gördüklerini dile getirmektedirler. Sultan Dede ismini dedeli yöresinde geçmekte olan padişahlara yemek yedirmesinden dolayı sultanlarla içli dışlı olması munasebetiyle bu adla anıldığı rivayet edilmektedir.
